معرفی و نقدی کوتاه  فیلم ”صالون هدى“ به کارگردان: هانی ابواسعد

نقد و معرفی فیلم ”صالون هدى“

 (هدی سالون)
کارگردان: هانی ابواسعد
محصول: فلسطین، هلند، قطر، مصر (2021)

فیلم “صالون هدى” به کارگردانی هانی ابواسعد، اثری است برآمده از واقعیت‌های تلخ زندگی در کرانه باختری؛ روایتی که به جای تمرکز بر میدان‌های آشکار جنگ، به زیر پوست شهر و زندگی زنان فلسطینی در سایه اشغالگری نفوذ می‌کند. این فیلم که بر اساس یک ماجرای واقعی ساخته شده، داستان ریما، زن جوان فلسطینی، را روایت می‌کند که ”حیثیت و آبروی ” خانوادگی‌اش در جریان یک عملیات جاسوس‌گیری که توسط شین‌بت (سازمان اطلاعات و امنیت داخلی اسرائیل) طراحی شده، مورد تهدید قرار می‌گیرد. نقطه شروع ماجراها، یک سالن آرایش زنانه در بیت لحم به نام ”صالون هدى“ است که در ظاهر، فضایی معمولی و بی‌خطر است اما در باطن، مکانی برای دام‌گستری و پیشبرد نقشه‌های سازمان اطلاعات اسرائیل.

داستان و شخصیت‌ها

در جریان فیلم، علاوه بر ریما، سرنوشت صاحب سالن، یعنی هدی، نیز مورد توجه قرار می‌گیرد. هدی، زنی فلسطینی، که خود در اثر فشارهای اجتماعی و اشغالگری به ابزار دست نیروهای اسرائیلی تبدیل شده، در موقعیتی گرفتار آمده که در آن، زنجیره خشونت و خیانت به شکلی غیرقابل گسست ادامه می‌یابد. از سوی دیگر، فیلم بخشی از تلاش گروه‌های فلسطینی برای مبارزه با عملیات مخفی شین‌بت را به تصویر می‌کشد و نشان می‌دهد که چگونه این گروه‌ها با محدودیت‌های بی‌شمار، سعی در حفظ مقاومت در برابر اشغالگران دارند.

هانی ابواسعد در این فیلم، با تیزبینی هنری خود، اشغالگری را نه‌تنها به‌عنوان یک واقعیت نظامی و فیزیکی، بلکه به‌عنوان یک پدیده عمیق‌تر که وارد روابط انسانی، ساختارهای اجتماعی، و حتی روان فردی شده، بررسی می‌کند. سالن هدی، به‌عنوان یک مکان عمومی که در نگاه اول پناهگاهی زنانه برای تجدید روحیه و زیبایی است، به ابزاری برای اجرای نقشه‌های استعمارگران تبدیل شده است. در این میان، زنان فلسطینی، نه‌تنها قربانی خشونت‌های آشکار هستند، بلکه با تهدیدهای نامرئی‌تری مانند تهدید به افشای حیثیت و آبروی خانوادگی خود مواجه‌اند؛ وضعیتی که در فضایی اشغال‌شده، به شکلی تراژیک، کنترل و اختیار فردی را از آنان می‌گیرد.

فیلم، با روایت هم‌زمان داستان‌های ریما و هدی، به‌خوبی موفق به نمایش تضادهای درونی یک جامعه تحت اشغال شده است. هدی، گرچه از نگاه بسیاری خیانت‌کار است، اما خود قربانی سیستمی است که فردیت و انتخاب را از انسان‌ها سلب می‌کند. ریما، نمادی از مقاومت در برابر این سیستم پیچیده است، اما مقاومت او نیز در فضایی محدود و خفقان‌آور، چالشی بی‌پایان به نظر می‌رسد.

لایه‌های بصری و فرمی

فیلم، با استفاده از فضاهای تنگ و بسته آرایشگاه و خانه‌ها، حس خفگی و ناامنی دائمی زندگی در مناطق اشغال‌شده را القا می‌کند. رنگ‌های سرد و خاکستری، فضای ناامیدکننده و در عین حال واقع‌گرایانه‌ای خلق کرده که به‌خوبی با مضمون فیلم همخوانی دارد. این فضای محدود، استعاره‌ای است از محاصره جغرافیایی و روانی فلسطینی‌ها؛ جایی که نه‌تنها دیوارها، بلکه روابط انسانی و زندگی روزمره نیز تحت کنترل و تهدید است.

“صالون هدى” تنها روایتگر مصائب فردی نیست؛ این فیلم بازتابی از وضعیتی اجتماعی است که در آن، زنان فلسطینی در کنار تمام مشکلات معمول زندگی، با سرکوب مضاعف ناشی از اشغالگری روبه‌رو هستند. فیلم، بدون تلاش برای ارائه پاسخ‌های ساده، مخاطب را به تأمل در این واقعیت وادار می‌کند که استعمار مدرن، نه‌تنها سرزمین، بلکه جسم و روان افراد را نیز به اشغال خود درآورده است.

فیلم “صالون هدى”، در میان زنجیره‌ای از آثار سینمایی درباره مسئله فلسطین، اثری متفاوت و تأمل‌برانگیز است. هانی ابواسعد، با روایتی واقع‌گرایانه و پیچیده، نشان می‌دهد که اشغالگری چگونه به درون خانه‌ها و روابط انسانی نفوذ می‌کند و بر هر جنبه‌ای از زندگی تأثیر می‌گذارد. این اثر، نه‌تنها تصویری از رنج‌های زنان فلسطینی است، بلکه آینه‌ای برای درک گستره استعمار و سازوکارهای آن در دنیای معاصر به شمار می‌آید.