سایت فدائی، ارگان رسمی سازمان اتحاد فدائیان کمونیست
صهیونیسم چگونه در جوانان یهودی امریکا سرباز تربیت می‌کند؟- نگاهی به مستند اسرائیلیسم
مستند اسرائیلیسم (Israelism) به کارگردانی ارین اکسلمن (Erin Axelman) و سم ایلرتسن (Sam Eilertsen)، روایتی جسورانه، انتقادی و کم‌سابقه از فرآیند شکل‌گیری هویت صهیونیستی در میان جوانان یهودی آمریکایی ارائه می‌دهد. این اثر به‌ویژه نهادهایی چون برث‌رایت اسرائیل (Birthright Israel) را مورد بررسی قرار می‌دهد؛ برنامه‌ای که با بودجه‌های کلان از سوی لابی‌های صهیونیستی و میلیاردرهای محافظه‌کار مانند شلدون ادلسون (Sheldon Adelson)، سالانه ده‌ها هزار جوان یهودی را برای سفر رایگان به سرزمین‌های اشغالی می‌فرستد تا هویتی یک‌سویه، نظامی‌گرا و استعماری از یهودیت را در ذهن آن‌ها تثبیت کند.
مستند با دنبال کردن داستان چند جوان یهودی آغاز می‌شود که در ابتدا با شور و شوق وارد پروژه‌های صهیونیستی می‌شوند، اما پس از مواجهه با واقعیت اشغال فلسطین، نظام آپارتاید، و خشونت نهادینه شده، دچار تزلزل هویتی می‌گردند. این شکاف عمیق میان آن‌چه به آن‌ها آموزش داده شده و آن‌چه با چشم خود می‌بینند، نقطه عزیمت مستند برای تحلیل ایدئولوژی صهیونیسم است.
قدرت نرم صهیونیسم: از تور گردشگری تا نظام‌مندی کنترل ذهن
یکی از برجسته‌ترین بخش‌های اسرائیلیسم، کالبدشکافی نهادهایی چون برث‌رایت (Birthright)، هیلیل اینترنشنال (Hillel International) و سایر شبکه‌های فرهنگی صهیونیستی است. مستند نشان می‌دهد چگونه این نهادها با استفاده از تکنیک‌های روان‌شناختی، زبان عاطفی، و حس تعلق قومی، هویتی هم‌راستا با پروژه استعماری اسرائیل تولید می‌کنند. در این‌جا با مصداقی بارز از «قدرت نرم» (Soft Power) مواجه‌ایم که در خدمت گسترش ایدئولوژی استعماری به‌کار می‌رود.
اسرائیلیسم همچنین به تنش‌های درونی جامعه یهودی آمریکا می‌پردازد؛ جایی که نسل جدید، بیش از پیش نسبت به سکوت یا همدستی سازمان‌های یهودی با جنایات اسرائیل دچار اعتراض و نافرمانی مدنی می‌شود. مصاحبه‌هایی با اعضای سازمان‌هایی مانند جِوییش وُیس فور پیس (Jewish Voice for Peace) و ایف نات ناو (IfNotNow)، تصویر نسلی معترض را ترسیم می‌کند که همزمان یهودی‌بودن و ضدصهیونیست‌بودن را قابل‌جمع می‌داند. این یکی از جسورانه‌ترین خطوط روایی مستند است که تابوی دیرینه «ضدصهیونیسم برابر با یهودستیزی» را به چالش می‌کشد.
نقاط قوت مستند:
- بازنمایی صدای معترض درون یهودیت: این مستند به‌روشنی نشان می‌دهد که حمایت از حقوق فلسطینیان به معنای ضدیت با یهودیت نیست، بلکه خود می‌تواند در تداوم سنت‌های اخلاقی و انسانی یهودی قرار گیرد.
- تحلیل انتقادی از نظام آموزش صهیونیستی: نهادهای تربیتی و تبلیغی به‌درستی به عنوان بخشی از ماشین جنگ فرهنگی اسرائیل معرفی شده‌اند.
- ترکیب روایت شخصی و تحلیل ساختاری: مستند همزمان با روایت تحولات ذهنی شخصیت‌ها، تحلیلی ساختاری از عملکرد رسانه‌ها، لابی‌ها و نهادهای قدرت ارائه می‌دهد.
کاستی‌ها و فرصت‌های از‌دست‌رفته
در عین قدرت‌های متعدد، مستند می‌توانست با ارجاع به منابع تاریخی عمیق‌تری از شکل‌گیری پروژه صهیونیستی (مانند افشاگری‌های داخلی از نقش موساد، یا تحلیل‌های پسااستعماری) بُعد تاریخی بیشتری به روایت خود ببخشد. همچنین، فقدان صدای فلسطینیان به‌صورت مستقل، نوعی خلأ را در برابر داعیه همبستگی باقی می‌گذارد.
اسرائیلیسم اثری مهم در شکستن روایت رسمی از هویت یهودی و رابطه آن با اسرائیل است. این مستند برای همه کسانی که درگیر مبارزه با اشغال، آپارتاید و سلطه ایدئولوژیک هستند، پیامی امیدبخش دارد: حتی در قلب نهادهای تولید هویت صهیونیستی، بذرهای تردید و اعتراض جوانه زده‌اند.
صدای فدائی