سایت فدائی، ارگان رسمی سازمان اتحاد فدائیان کمونیست
اعتراض اهالی روستای زندآباد: تخریب محیط زیست و سلب مالکیت بر منابع طبیعی
اهالی روستای زندآباد از توابع شهرستان ورزقان در استان آذربایجان شرقی، با تجمع در منطقه «قرووت چایی» نسبت به ادامه فعالیتهای معدن مس انجرد اعتراض کردند؛ فعالیتهایی که باعث تخریب شدید زیستبوم منطقه، چراگاههای دامداران و سلب حق بهرهبرداری سنتی و تاریخی آنان از منابع طبیعی شده است.
معدن مس انجرد، که سالهاست در این منطقه فعال است، بارها به دلیل تخلفات زیستمحیطی در صدر اخبار قرار گرفته. فعالیتهای این معدن نه تنها منابع آبی زیرزمینی را تهدید کرده، بلکه منجر به آلودگی آبهای سطحی، فرسایش خاک، و تخریب کامل پوشش گیاهی در محدودههای گستردهای از منطقه شده است. مردم محلی میگویند که بسیاری از چشمهها و رودخانههای کوچک منطقه خشک یا آلوده شدهاند و زمینهای دامداری و کشاورزی قابلیت پیشین خود را از دست دادهاند.
منطقه قرووت چایی یکی از مهمترین چراگاههای سنتی اهالی زندآباد به شمار میرود. ساکنین این روستا که عمدتاً از راه دامداری و کشاورزی امرار معاش میکنند، در گفتگو با رسانههای محلی اعلام کردهاند که با گسترش فعالیت معدن، راه دسترسی به این چراگاهها مسدود شده و مراتع بهطور مستقیم زیر چرخ ماشینآلات صنعتی از بین رفتهاند. این تخریب نهفقط یک مسئله محیطزیستی، بلکه ضربهای جدی به معیشت و ساختار اجتماعیـاقتصادی روستا تلقی میشود.
یکی از نکات مهمی که در سخنان معترضان دیده میشود، انتقاد از فرآیند «تصاحب خزنده» منابع طبیعی و عمومی توسط شرکتهای بزرگ و ذینفوذ است. اهالی میگویند بدون هیچ مشورت یا رضایت عمومی، بخشهایی از اراضی که بهصورت عرفی در مالکیت جمعی و مورد استفاده دامداران بوده، بهعنوان اراضی صنعتی شناسایی شده و عملاً به شرکتهای معدنی واگذار شده است.
تجمع اخیر در قرووت چایی، تازهترین حلقه از زنجیرهای از اعتراضهای محیطزیستی در برابر پروژههای توسعهطلبانه بدون رعایت حقوق ساکنین محلی است. با وجود هشدارهای فعالان محیط زیست، کارشناسان و خود ساکنین، تاکنون اقدام موثری برای توقف یا اصلاح فعالیتهای معدن صورت نگرفته است. بیتوجهی به این خواستهها میتواند نهتنها اعتماد عمومی به نهادهای اجرایی را کاهش دهد، بلکه زمینهساز گسترش نارضایتیهای اجتماعی در مناطق دیگر نیز بشود.
آنچه در زندآباد رخ میدهد، نمونهای آشکار از تعارض میان توسعهی سرمایهمحور و زیستبوممحور است؛ جایی که تصمیمگیریهای کلان بدون در نظر گرفتن منافع جوامع محلی، منجر به تخریب منابع طبیعی و بحران معیشتی میشود. صدای مردم زندآباد نباید در همهمه ماشینآلات سنگین گم شود.
این اعتراضها به ما یادآوری میکند که تخریب زیستبوم، مسئلهای صرفاً محلی یا محدود به یک روستا نیست، بلکه به زیست جمعی همه ما گره خورده است. حق برخورداری از محیطزیستی سالم، ایمن و پایدار، حقی جهانی و انسانی است؛ و دفاع از آن، نیازمند همبستگی سراسری، اتحاد میان جوامع محلی، فعالان محیطزیست، کارگران و همه کسانیست که در برابر سودجویی بیمهار سرمایه ایستادهاند. بدون این همبستگی، هیچ صدایی به اندازه کافی بلند نخواهد بود.
صدای فدائی