سایت فدائی، ارگان رسمی سازمان اتحاد فدائیان کمونیست
هشتمین شماره گاهنامهی فراسوی کندوکاو
شورای تحریریهی گاهنامهی فراسوی کندوکاو
این آخرین شمارهی «فراسوی کندوکاو» در سال ۱۴۰۳ است. متأسفانه در سال جاری، تنها دو شماره و یک میانشماره منتشر کردیم. در شمارههای قبلی، معمولاً تمرکز بر یک موضوع مشخص داشتیم، اما این شماره حالوهوایی متفاوت دارد. در این شماره، بهدلیل بیکیفیتترشدنِ روزافزون آموزش در اثر تعطیلیهای مکرر، گسترش خصوصیسازی و کالاییسازی آموزش، بیتوجهی به کودکانِ با نیازهای ویژه و همچنین بحث تأثیر معدل در کنکور، مطالبی متنوع و چندوجهی ارائه کردهایم؛ هم به معرفی آموزش رهاییبخش بهعنوان بدیلی ضروری در برابر وضعیت موجود پرداختهایم و هم دربارهی آموزش فراگیر مطالبی داریم و علاوه بر آن، تبعات و سیاستهای اِعمال معدل در کنکور را نیز مورد بررسی قرار دادهایم.
سوم اسفند هر سال، روز جهانی آموزش به زبان مادری یا اولیه است؛ حذف و طرد سیستماتیک این زبانها، بخشی از سیاست فرودستسازی، استثمار مضاعف و ستم ملی است که به بازتولید سیستم مرکزگرایانه و یکدستسازِ ناسیونالیستی منجر میشود. ما در نشریه، همواره ستم ملی را در کنار ستم طبقاتی و استثمار نیروی کار، مهم و قابل بحث دانستهایم. به همین دلیل، در این شماره نیز یادداشتی علمی و انتقادی در این زمینه بازنشر کردهایم تا بار دیگر بر اهمیت پیوند میان حق آموزش رهاییبخش و ضرورت رهایی از انواع سلطه و ستمهویتی تأکید کنیم.
از سوی دیگر، در سال ۱۴۰۳ شاهد گسترش اعدامها بودیم. ما که خود را نشریهای مخالف سلطهی ساختاری از مدرسه تا کل جامعه میدانیم، اعدام را نیز یکی از نمودهای سلطهی ساختارمند حکومت سرمایهداری در ایران میدانیم. در همین راستا، یادداشتی منتشر کردهایم تا نشان دهیم چگونه کودکانی که از مدرسه طرد میشوند، در جوانی ممکن است سر از زندان درآورده و قربانی اعدام شوند.
در این شماره، مصاحبهای ویژه با یکی از بازنشستگان آموزش و پرورش درباره پاکسازیهای گستردهی دههی شصت در مدارس انجام دادهایم. این مصاحبه، هم تصویری از فضای خفقانآور مدارس آن دوره ارائه میکند و هم از نظر تاریخی حائز اهمیت است.
ما معتقدیم که آموزش ایدئولوژیک، ریشههای طبقاتی دارد و در مناسبات سرمایهداری ادغام شده است که به اشکال مختلف، نابرابریهای طبقاتی و اجتماعی را بازتولید میکند. در چنین مناسباتی مدرسه محل رامسازی و مطیعسازی است و برنامهی درسی آشکار و پنهان، هر دو، چنین کارکردی دارند. برخلاف تصوری که در میان برخی فعالان صنفی رایج شده است، آموزش ایدئولوژیک صرفاً به آموزش مذهبی محدود نمیشود؛ به همین دلیل، در این شماره به بازگشت نمره انضباط در مدارس ایتالیا پرداختهایم تا نشان دهیم که نمره انضباط در تمام نظامهای آموزشی، حتی در کشورهای سکولار، ابزاری برای کنترل، سرکوب و تربیت انسانِ مطیع است.
یکی از دستاوردهای مهم قیام ژینا، علاوه بر ستم طبقاتی، برجستهشدن ستم ملی، جنسیتی و دینی/مذهبی، مسائل زنان و همچنین عیان شدن خواستههای اقلیتهای جنسی/جنسیتی بود؛ گرایشهای همجنسگرایانه و فراروی از هویتهای جنسیتی و غیره، ممکن است از دوران کودکی تا نوجوانی در کودکان شکل بگیرند و برایشان آشکار شوند. به همین دلیل، ضروری است که والدین و معلمان با این مسائل آشنایی کافی داشته باشند؛ در یادداشت «بهوقتِ درآمدن از کمد: کوئیر چیست و دانشآموزان کوئیر از ما چه میخواهند؟» به این مهم پرداختهایم. ۸مارس، روز جهانی زن است. به همین مناسبت در یادداشتی از منظر آموزشی و طبقاتی به این مسئله پرداختهایم تا بحث دربارهی تبعیض جنسیتی در میان دانشآموزان و معلمان گسترش یابد.
از زمان انتشار اولین شمارهی فراسوی کندوکاو تاکنون، بیش از ۳ سال میگذرد. انتشار تنها ۹ شماره در این مدت، از نظر ما بیلان قابل قبولی نیست. با اینحال، از همهی کسانی که از شمارهی اول تاکنون در بخشهای مختلف، نشریه را همراهی و یاری کردهاند، صمیمانه سپاسگزاریم؛ همچنین دست همکاریمان بهسوی همهی افرادی که با رویکرد انتقادی و آزادیخواهانهی نشریه همسو هستند و آمادگی همکاری دارند دراز است.
پیشاپیش ضمن تبریک سال نو و فرارسیدن بهار، تعهد میدهیم که در سال جدید، نقادانهتر و فعالانهتر به مسائل آموزش و پرورش و جامعه بپردازیم و مطالب و شمارههای بیشتری در اختیار مخاطبان قرار دهیم.