”کودکان کار مدرن“ پدیده جدید سرمایه – به بهانه 20 نوامبر روز ”جهانی حقوق کودکان و نوجوانان“

از20 نوامبر1954  که اعلامیه حقوق کودک در سازمان ملل امضا شد, این روز به نام روز جهانی حقوق کودکان و نوجوانان نامگذاری شده است .

نگاهی به وضعیت کودکان در جهان کنونی در زیر سلطه سیستم سرمایه داری نشان میدهد که برغم رشد و پیشرفت تکنولوژی وسائل تولید و ارتباطات اما هنوز چشم اندازی برای رهائی کامل کودکان و نوجوانان از زیر بار ستم  و فقر و آوارگی ،کودک آزاری و سایر  ناهنجاریهای اجتماعی وجود ندارد.

با یک جستجوی ساده در اینترنت با آماری تکان دهنده مواجه خواهیم شد، اماری که بیانگر این واقعیت است که اختصاص دادن روزهای از سال با عناوینی همچون ” روز جهانی کودک ”، ”روز جهانی مبارزه با کار کودکان ”، ”روز جهانی حقوق کودکان و نوجوانان“ و یا دادن قطعنامه و بیانیه و غیره تاثیر آنچنانی در کاهش درد و مصائب و خطراتی که امنیت، سلامت و زندگی کودکان را تهدید می کند نداشته است  و حتی دولتمردانی که این قطعنامه ها را امضا و قبول کرده اند به آن پایبند نبوده و نیستند.

آمار جهانی نشان میدهد که چطور در اثر جنگ، سیاست های ریاضت اقتصادی، تغیبرات اقلیمی، آوارگی و یا  اپیدمی های مثل کرونا میلیونها کودک و نوجوان امکان زندگی در شرایط سالم و امن را برای همیشه از دست داده اند، تنها در یک مورد سالانه حدود 2.5میلیون کودک از پنجمین سال زندگی خود فراتر نمی روند.

بنابر گزارش مشترک یونیسف )صندوق کودکان سازمان ملل( و ”سازمان جهانی کار“ که چهار سال یک بار منتشر می شود، تا پایان سال 2019 مطابق امار رسمی بیش از 168 میلیون کودک زیر 12 سال در جهان به کارگری گمارده شده بودند. بخش زیادی از این کودکان قربانی جنگ، حاشیه نشینی و مهاجرت های اجباری و آوارگی هستند. این تعداد هشت و نیم میلیون بیشتر از گزارش چهار سال پیش است و در دوران شیوع کرونا وضعیت بدتر هم شده است بطوری که کودکان بین پنج تا ۱۱ سال بیش از نیمی از کودکان کار را تشکیل می‌دهند. بیشترین آمار کودکان کار مربوط به جنوب افریقا است، در این منطقه ۱۶ میلیون و ۶۰۰ هزار کودک کار وجود دارد که به نسبت چهار سال قبل بسیار بیشتر شده است.

این امار و ارقام تنها بخشی از فاجعه ای است که ما بطور روزانه و با اشکال مختلف با آن مواجه هستیم و مربوط به کودکان کار به اصطلاح ” کلاسیک ”  میشود که در بخش های کشاورزی، خدمات ، صنعت و غیره به کار گمارده شده‌اند. اما با رشد و پیشرفت تکنولوژی و گسترش شبکه های ارتباط جمعی ما شاهد شیوه های جدیدی از استثمار و سوء استفاده از کودکان هستیم ”کودکان کار مدرن ” در اینجا ما دیگر با کودکانی ژولیده با لباس های کهنه و پاره، لاغر مردنی که از سوء تغذیه رنج میبرند مواجه نیستیم بلکه با کودکانی با ظاهری آراسته و ادبیاتی خاص مواجه هستیم که توسط آدمین ها  که یا والدین کودکان هستند و یا کسانی که خود گمارده و استخدام شرکت های تجاری هستند، به کودک دیکته شده است. کافی است در یکی از شبکه های اجتماعی مانند  اینستاگرام، تلگرام، فیس بوک و غیره چرخی بزنیم تا با انواع و اقسام صفحات این چنینی با تم های گوناگون برخورد کنیم، صفحاتی که غالبا پرطرفدار و پر بازدید هم هستند.

در این پیج ها ادمین ها ویدئو و عکس های کودکان را با موضوعات مختلف با هدف جذب فالور و کسب درآمد به نمایش میگذارند که نوعی جدید و مدرن ازبردگی و کار کودکان است امری که تا قبل از این مختص به کارخانه ها و خیابان و کارگاه بود و چهره کریه و عریان سرمایه را به نمایش می گذاشت و هر انسانی را با اندکی وجدان آگاه به فکر فرو میبرد امرزه با ظاهری آراسته و مدرن پدیدار شده است که دیگر نه تنها به آن توجه ای نمی شود بلکه جنبه فان و کول هم برای بیننده پیدا کرده و او را هم به این وادار می کند که هر چه

ادامه از صفحه 9

زودتر ” قورباغه اش را قورت بدهد ” . آری سرمایه تنها با دیکتاتوری، سرکوب و جنگ بقا خود را تضمین نمی کند به هر شیوه ای که نیاز باشد عمل میکند و هژمونی خود را در جامعه باز تولید و برقرار میکند گاهی جنگ، و سرکوب عریان و گاهی  نرم، زیبا، لطیف و فریبنده.

این نوع کسب درآمد و سوء استفاده از کودکان در اکثر کشورها رشد عجیبی داشته اما در جامعه ایران بنا بر شرایط خاص اقتصادی – سیاسی و فرهنگ مومیای شده ای که به عنوان فرهنگ مدرن به جامعه تزریق شده است به صورت سرسآم آور و دیوانه واری رو به گسترش است.

درایران جمهوری اسلامی زده  فرزندان اقشارمحروم و توده های کار و زحمت که به دلیل فقر اقتصادی  و برای یافتن قوت لایموتی به هر کار مشقت بار و سنگینی تن در می دهند همچنان اولین قربانیان این  نظام ارتجاعی حاکم هستند .

بنابر آخرین گزارش مرکز آمار ایران تنها در بهار1400 ، تعداد ازدواج های «ثبت‌شده» دختران ۱۰ تا۱۴ ساله با رشد ۳۲ درصدی در مقایسه با آمار مشابه بهار گذشته به ۹۷۵۳مورد رسیده است .خبرگزاری ایسنا با انتشار این خبر نوشته است که در طول دو سال گذشته، این آمار »بالاترین آمار فصلی ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله است «همچنان در بخش دیگری از این گزارش آمده است که طی بهارامسال، ازدواج »۴۵ هزار و ۵۲۲ دختر ۱۵ تا ۱۹ ساله« نیز »ثبت‌شده « است.

اما اگر به شرایط کودکان و کودکان کار در ایران برگردیم هر چند آمار دقیقی از شمار کودکان کار در ایران وجود ندارد اما بر اساس آمارهای رسمی دو‌میلیون کودک کار در ایران وجود دارد، این در حالی است که آمارهای غیر رسمی از ”وجود هفت‌ میلیون کودک کار“ خبر می‌دهند. اگر همین امار و یا گفته های کارگزاران و خودی های رژیم را مبنا قرار دهیم با فاجعه ای وحشتناک روبرو خواهیم شد. به گفته مدیرکل بهزیستی رژیم جمهوری اسلامی در استان تهران، ، تنها در متروی تهران بیشتر از دوهزار کودک مشغول کار هستند و یا به گفته علی دیزجی معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری رژیم در تهران هزاران کودک و نوجوان زباله‌گرد در سطح شهر تهران وجود دارد .

این موارد و آمار ذکر شده در این نوشته چه در سطح بین الملی و چه در سطح ایران تنها گوشه بسیار کوچکی از این واقعیت است که سیستم ظالمانه و استثمارگر سرمایه داری حاکم با حرص و ولع مال اندوزی در پی کسب سود، جان و زندگی توده های مردم و فرزندان شان برایش پشیزی ارزش ندارد.

مبارزه برای محو تمامی این مصائب برآمده از سیستم طبقاتی و برخورد به آنها نباید محدود به یک روز خاص از سال باشد. دخیل بستن به نهاد ها و سازمان های صنعت حقوق بشری، خیره ای و امثالهم و  قطعنامه های رنگارنگ شان در موارد مختلف کوچکترین دردی از قربانیان این سیستم دوا نخواهد کرد و ره به جائی نمیبرد .

آرش

 آبان 1400