سایت فدائی، ارگان رسمی سازمان اتحاد فدائیان کمونیست
سرنوشت مذاکرات هسته ای درهاله ای ازابهام
گسترش دامنه جنگ دراکرائین وتاثیرتحریمهای همه جانبه آمریکا واتحادیه اروپا برعلیه روسیه افزایش تورم کم سابقه وتشدید بحران اقتصادی بویژه بحران سوخت درکشورهای معظم سرمایه داری را درپی داشته است . دراین میان بحران سوخت و افزایش بی سابقه قمیت مایحتاج عمومی دراستانه زمستان امسال کشورهای اروپائی را بامعضلات بیشماری مواجه کرده است واروپائیهارا مجبورکرده است برای جبران کم بود نفت وگاز ناشی از تحریم روسیه و یافتن منابع جایگزین مذاکرات مربوط به احیای برجام را هرچه زودتر به نتیجه برسانند .هرچند که هنوز جزئیات بسته پیشنهادی اتحادیه اروپا افشا نشده است ولی ازقرارمعلوم دراین بسته پیشنهادی بندهائی کنجانده شده تا ایران را به امضای توافقنامه راضی کنند.
به گزارش رسانه های ایران، محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره کننده ایران، گفته است: «این متن خیلی متفاوت از وضعیتی است که هفت هشت ماه پیش در آن قرار داشتیم و ایران توانسته در مورد مسائل متعدد امتیازهای عمده بگیرد. با این حال هنوز دو سه مساله هست که حل نشده. ایران نظر خود را درباره این موضوع‌ها مطرح کرده تا آمریکا و اروپایی‌ها از آنها رفع ابهام کنند.»
ازسوی دیگر بنا به ادعای الجزیره “اتحادیه اروپا برای احیای برجام چهار مرحله و دو دوره زمانی را درنظرگرفته است که هر کدام ۶۰ روزه است.
این منابع مدعی شدند که در روز اول امضای توافق ۱۷ بانک و ۱۵۰ نهاد اقتصادی رفع تحریم می‌شوند و از همان روز اول اجرای توافق ، تهران به طور تدریجی شروع به کاهش گام‌های هسته‌ای خود می‌کند.
آن ها همچنین تاکید کردند که همزمان با اجرای توافق ۷ میلیارد دلار از اموال بلوکه شده ایران در کره جنوبی آزادسازی خواهد شد.
این منابع می گویند که از جمله سازوکار این توافق این است که ایران طی ۱۲۰ روز بعد از امضای توافق ۵۰ میلیون بشکه نفت صادر خواهد کرد و صادرات نفت ایران پس از این دوره روزانه ۲.۵ میلیون بشکه خواهد بود.
دراین متن پیشنهادی آمده است که اگر واشنگتن بار دیگر از توافق خارج شد باید غرامت مالی پرداخت کند.
نشریه پلتیکو ادعا کرده است که طبق پیش‌نویس اتحادیه اروپا شهروندان غیرآمریکایی اجازه خواهند داشت با شرکت هایی که با سپاه پاسداران معاملات اقتصادی دارند، تجارت کنند.
بر اساس گزیده‌هایی از متن پیش‌نویس پیشنهادی اتحادیه اروپا که پولتیکو ادعا می‌کند به آن دست یافته است، تحریمهای آمریکا علیه سپاه پاسداران ایران با هدف احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ کم‌رنگ می‌شود و راه را برای تهران هموار می‌کند تا از بررسی بیشتر سایت‌های هسته‌ای که مشکوک خوانده می‌شود، خودداری کند”.
جمهوری اسلامی صبح روز دوشنبه 29مرداد باعجله جواب خودرا به اتحادیه اروپا تحویل داده است اما آمریکا هنوز مشغول رایزنی باشرکای خود درباره چندو چون این پیشنهاد است. انچه مسلم است اتحادیه اروپا درتدوین بسته پیشنهادی خود قبلا با آمریکا مذاکره کرده و نظرمثبت آنهارا جلب نموده است وآنچه که تا کنون باعث شده تا ازاعلام علنی نتایج بررسی پاسخ ایران خودداری بکنند باحتمال قوی شروط جدیدی است که ازطرف ایران پیشنهاد شده است . جوزب بول دراخرین اظهارنظرخود درباره پاسخ ایرا به پیشنهاد اتحادیه اروپا ازجواب معقول ایران خبرداده است درحالیکه شورای امنیت ملی آمریکا در توییتی برخی ادعاهای مطرح شده توسط مقامات و منابع مختلف درخصوص مفاد پاسخ ایران به متن نهایی اتحادیه اروپا بر سر احیای برجام را تکذیب کرده است.
ازانجائیکه هنوزمفاد پیشنهادی اروپا ،وعکس العمل ایران وآمریکا رسما اعلام نشده است نمیتوان درباره آن اظهارنظرقطعی کرد اما این واقعیت که طولانی شدن جنگ دراکرائین هزینه های مخاطره آمیزی را برای اتحادیه اروپا دربرداشته است غیرقابل انکاراست. علاوه برهزینه های دامنگستر تحریم ،مخارج اسکان میلیونها آواره ،افزایش بودجه دفاعی ،کمبود انرژی به رشد تورم کمبود وگرانی دامن زده است و مستقیما به پائین امدن بیشتر سطح دستمزد ها و سیستم های رفاهی که قبل ازاین بااعمال سیاست های نئولیبرالی بسیار تضعیف شده بود انجامیده است که همه این مخارج باید ازجیب کارگران وزحمتکشان این کشورها پرداخت شودکه اعتصابات کارگری و اعتراضات عمومی درکشورهای اصلی اتحادیه اروپارا درپی خواهدداشت وعلاوه برآن هزینه جبران دوسال رکود ناشی ازشیوع پاندمی کرونا درکناربحران سوخت دراستانه زمستان امسال اتحادیه اروپارا به تلاش برای یافتن منابع جدید انرژی -که ایران تحت تحریم یکی ازبزرگترین منابع نفت وگازرادارا است – به تلاش برای یافتن راه حل توافق با ایران واداشته است.
ازطرفی اصلی ترین طرف ایران درمذاکرات هسته ای ومسائل منطقه ای آمریکا واسرائیل است. آمریکا باتورم وبیکاری وبحرانهای داخلی بسیاری مواجه است محبوبیت بایدن بشدت پائین آمده است درانتخابات میاندوری ای اخیردربرخی ازایالت ها کاندیداهای طرفدارترامپ بردیگران پیشی گرفته اند. امریکا برای پیشبرد استراتژی خود برای ادامه ایفای نقش هژمونیک درجهان باچالشهای بزرگی باقدرتهای نوظهورازجمله چین وروسیه و هند وغیره مواجه است بعدازحمله روسیه به اکرائین به زیرفرمان کامل درآوردن اتحادیه اروپا و گسترش ناتو ونیز سازماندهی ناتو های جدید دردیگرنقاط جهان با موانع وچالشها متعددی مواجه است درچنین شرایطی دولت بایدن برای اینکه هم ازچرخش کامل ایران به سمت شرق جلوگیری بکند وهم با ادعای حل مسئله برجام موقعیت بهتری را درانتخابات بعدی بدست اورد و ازطرفی به بخشی از بحران سوخت وانرژی و تبعات اقتصادی وسیاسی آن مهاربزند ممکن است به امتیازاتی گردن بگذارد که قبل ازاین ممکن نبود.این درحالی است که علاوه براسرائیل محافل پرقدرتی درآمریکا مخالف دادن هرگونه امتیازی به ایران هستند چنانکه یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل، پنج‌شنبه ۱۸ اوت/۲۷ مرداد در گفت‌وگو با مقام‌های اروپایی و آمریکایی گفته است «زمان بلند شدن از پشت میز و ترک مذاکرات هسته‌ای» با ایران فرا رسیده است.
اینها ازجمله دلایل وموانعی هستند که بنا به ادعای ایران امریکارا درپاسخ نهائی به طرح اتحادیه اروپا و پاسخ ایران به آن، با تاخیر مواجه کرده است.
برغم ادعاهای باقری کنی ازمذاکره کنندگان ارشد جمهوری اسلامی مبنی براینکه ارانیوم ۶۰ در صدی را حفظ خواهند کرد و سانترفیوژها نیز در ایران می مانندوتحریمها گام به گام لغوخواهند شد و غیره که دراظهارات اخیراش بطورمفصل بیان نموده است و حاکی از کسب برخی امتیازات ازطرف مقابل است اما نباید فراموش کرد که علاوه برمسائل تقریبا غیرقابل حل منطقه ای ونظامی وموشکی که بعید است دراین زمینه جمهوری اسلامی وآمریکا حاضربه کوتاه آمدن ازمواضع خود بشوند، امامسئله مهمتر عبارت ازاین است که جمهوری اسلامی بارسیدن به غنی سازی شصت درصدی دراستانه دست یابی به بمب هسته ای قرارگرفته است و با توجه به طولانی شدن جنگ دراکرائین تشدید بحران اقتصادی درکشورهای معظم سرمایه داری وگرفتاری اروپا وآمریکا درتبعات جنگ اکرائین ،مهارچین و سایراختلافات اقتصادی و ژئوپلتیک ازیکسو ونظرباینکه رژیم جمهوری اسلامی تاکنون با گذاشتن بار تحریمها بردوش توده های زحمتکش مردم وسرکوب بی رحمانه اعتراضات واعتصابات متعدد کارگران وزحمتکشان و فقدان نیروی انقلابی ورزمنده ای که بتواند ازموقعیت کنونی برای سازماندهی توده های رنج وکار به حیات ننگین حاکمیت اسلامی پایان دهد، توانسته است بحرانهارامخارکرده و به حیات خودادامه دهد، بعید است که درچنین شرایطی حاضرشود دوباره به مقطع امضای برجام عقب نشینی کند وازپیشرفتهائی که برای دست یابی به بمب هسته بدان دست یافته است براحتی ازدست بدهد. همانطوربعداز پایان دوران ریاست جمهوری اباما وروی کارآمدن ترامپ شاهد خروج آمریکا ازبرجام واعمال تحریمهای شدیدی تری علیه ایران بودیم وامکان اینکه باردیگر چنین تجربه ای تکرارشود مانع ازآن خواهد بودتا جمهوری اسلامی برغم مشکلات اقتصادی و بحرانهای داخلی براحتی پای توافقی برودکه موقعیت کنونی آن را تضعیف بکند. بنابراین این احتمال که این آخرین تلاشهابرای رسیدن به توافق با بن بست دیگری مواجه شود بیشتراست تا موفقیت آن . بااین وجود تا علنی شدن رسمی بسته پیشنهادی اتحادیه اروپا وپاسخ ایران به آن و نظرنهائی ایالات متحده آمریکا سرنوشت مذاکرات هسته ای درهاله ای ازابهام باقی خواهد ماند.