سایت فدائی، ارگان رسمی سازمان اتحاد فدائیان کمونیست
تاًملی دیگربار بر طرح خاورمیانه ی سوسیالیسیتی
یست و سوم نوامبر 2014 برابر با دوم آذر ماه 1393 طرح خاورمیانه ی سوسیالیستی در قالب گفتگویی اختصاصی با عنوان « خاور میانه و بدیل ِ ما » با تلویزیون دریچه انتشار یافت .(1) زمان ، زمانی بود که « دولت اسلامی در عراق و شام » – داعش – پرچم خلافت را در قلب و پهلوی سرزمینهای عراق و سوریه فرو برده و کوفته بود و « خلافت » را در پسا مرگ ِ ناسیونالیسم عربی و درهم کوبیده شدن افعانستان و عراق و لیبی توسط امپریالیسم ترانس آتلانتیک ؛ همچون راه حل نهایی خاورمیانه ؛ بر می کشید . ابرهای تیره و تار ، آسمان ِ خاورمیانه را فراگرفته بود و بر زمین خونین اش یاًس و نومیدی می بارید . خاورمیانه را از سویی ترکیبی از گردباد ِ جنگ های نیابتی فی مابین ِ قدرت های نوظهور منطقه ای و رقابت های جغرا- سیاسی قدرت های جهانی و پیشرویهای امپریالیسم ترانس آتلانتیک در هم می نوردید واز سوی دیگر الزامات پیشبرد طرح خلافت داعش – از جمله : محو و حذف تنوعات قومی – مذهبی ِ منطقه با توسل به زور عریان و کشتار وحشیانه و بیرحمانه وبه تسلیم واداشتن غیر مسلمانان و به اسارت و انقیاد درآوردن زنان و سلب تمامی دست آوردهای مدنی ِ مردمان آنجا ؛ منطقه را به جهنمی غیر قابل تحمل تبدیل میکرد که آینده ی تاریک و سیاهی بیش در انتظارش نبود .
بازتاب و پیامد های چنین وضعیت فاجعه باری نه تنها سیل مهاجران و پناهندگانی بود که دل به دریا می زدند و تن به امواج خروشان می سپردند تا به همان جوامعی بگریزند که سر کردگان و حاکمان و دست اندر کارانشان خود در بوجود آوردن چنین فاجعه ای دست داشتند ؛ بلکه مات و مبهوت ومیخکوب شدن بسیاری از رادیکالترین و دلسوز ترین و متعهد ترین عناصر چپ و انقلابی را هم به همراه داشت . صرفنظر از باندهای تبهکار چپ نمایی همچون حکاکا که همواره – هم آن زمان و هم اکنون – ابواب جمعی ِ پیشبرد سیاستهای امپریالیستی – صهونیستی بوده اند و همچنان و هنوز هم هستند ؛ وصرفنظر از جریانات چپی که کودتاهای فاشیستی را انقلاب میخواندند و کجدار و مریض با دموکراسی سرمایه داری غرب معاشقه و باجنبش سبز و اصلاح طلبان مغضوب ِ جمهوری اسلامی مغازله میکردند ؛ نزدیکترین رفقای ما هم یگانه میدان نبرد واقعاً موجود برای رهایی را شرق اکراین ومنظقه ی دنباس می دانستند و مشعل سوسیالیسم را در آنجا میجستند و در خاورمیانه نیرویی نمی دیدند که چنین پرچمی برافرازد ودر برابر فراخوان مابرای به پیش کشیدن بدیل ِ اتحادیه ای از خاورمیانه ی سوسیالیستی به صراحت میگفتند که در خاورمیانه زمینه اش نیست .
ما در آن زمان معتقد بودیم و هنوز هم هستیم که این خاورمیانه است که گره گاه اصلی سرنوشت عصر جدید جهان است و اگر « زمینه » ای نیست ، میبایست آن را فراهم ساخت و اگر همچنان برآنیم که سرانجام دو راه درپیش است : یا سوسیالیسم و یا بربریت ! ما معتقد بودیم و دوسال بعد – یعنی درست در 21دسامبر2016برابربا اول دی ماه 1395 –هم بر این باورمان پای فشردیم که :
«شکست «خلافتاسلامی » وداعش،قطعیستواینشکستپیشوبیشازآنکهشکستیتشکیلاتی – نظامیباشد،شکستیاستراتژیکوایدئولوژیکبرایداعشبودهوپایانیستبرنوزادنامشروعیبهنامطرحخلافت . مردمسوریهوعراقوکلخاورمیانهبهاین « آلترناتیو»جعلینهگفتهاند . آریشکستداعشقطعیست… دورانناسیونالیسمعربی هم چهدرهیئتناصریسموچهدراشکالبعثایسم،دیریستکهسپریشدهاستواساساًظهورداعشوصعودپرچم « خلافت » – حتیبرغمسقوط ِ محتوماش – خود،مبیّنآنستکهناسیونالیسمعربیپاسخگویمطالباتخاورمیانهوالزاماتدگرگونیهایآننیست . ناسیونالیسمترکیهماگرامروزهکاراییمیداشت،بورژوازیترکیهسکانمناسباتمسلطرابهحزبعدالتوتوسعهیاسلاماردوغانینمیسپرد . »(2)
ما درآن زمان معتقد بودیم و هنوز هم هستیم که :
« یگانهآلترناتیومردمیوانسانیییکهمیتواندمتضمنهمزیستیمسالمتآمیزوباحقوقبرابروبرادریطبقاتیباشد،خاورمیانهایسوسیالیستیستوبهترینوآسیبناپذیرترینشکلتحققآنهماتحادیازجمهوریهایسوسیالیستیاستکهپیوست ِداوطلبانهوحقوقبرابروآزادیزبانهاومذاهببرایهمهیمللواقوامتشکیلدهنده یآن،ارکانوستونپایههایساختمان ِ آنند »(3)
تاًکید بر نقاط قوت طرح
امروز و در سالگرد طرح آن مبحث لازم است در تاملی دگر بار ، بر نقاط قوت آن تاً کید ، و به کاستی های آن نیز اشاره کنیم و پیمان ببندیم که به آن ها نیز درآینده بپردازیم اگرچه برآنیم که که این کاریست کارستان و ورود همه ی نیرهای متعهد و انقلابی و سوسیالیست و کمونیست را می طلبد چرا که طرح این بحث و به پیش کشیدن این آلترناتیو نه به معنای اینست که ما مبدع و مخترع بلافصل آنیم و نه بدان معناست که لزوماً خود تمام کننده ی آن خواهیم بود ؛ این کاریست که حرکتی جمعی ودر سطح خاورمیانه می طلبد .
و اما گذری بر آنچه گذشت :
1-خاورمیانه ی سوسیالیستی ، بدیلی ست در برابر نظام سرمایه داری و طرح های امپریالیستی
2-خاورمیانه ی سوسیالیستی بدیلی ست در برابر طرح های شکست خورده ی «سوسیالیسم واقعاً موجود» شوروی و بلوک شرق و سوسیالیسم ِ چینی
3-خاورمیانه ی سوسیالیستی بدیلی ست در برابر طرح های شکست خورده ی ناسیونالیسم عربی و سوسیالیسم بعثی
4-خاورمیانه ی سوسیالیستی بدیلی ست در برابر جمهوری اسلامی و مناسباتی که این رژیم حامل و پاسبان آنست
ما در همان گفتگوی مورد اشاره موارد زیر را تصریح و بر آنها تاًکید کردیم :
الف : بدیل ما برغم شباهت ها در عنوان ، بکلی با تمام تجربیات تاکنونی و مشخصاً با تجربه ی اتحاد شوروی متفاوت و از آن متمایز است
ب- آزادی و برابری از نظر ما جدائی ناپذیرند . جائیکه آزادی نباشد ، برابری ممکن نیست .
ج – سوسیالیسم برای ما یک سیستم تولید و توزیع ِ صرف نیست بلکه پیش و بیش از هرچیز یک مناسبات انسانی ست
ش- مناسبات مد نظر ما آنیست که در آن مالکیت خصوصی بر ابزار تولید ، ملغی ؛ و مالکیت اجتماعی جایگزین آن میشود و بدین ترتیب اساس استثمار و نابرابری برچیده میشود
د- نظام کارمزدی در این مناسبات لغو میشود ، نظامی که از ارکان برده داری نوین است
ر- اتحاد جماهیر مورد نظر ما اتحادیه ای ست از خاورمیانه که داوطلبانه و اگاهانه تاً سیس می شود
خ – مذاهب و بی مذهبی در این اتحادیه آزاد اند و پیروان آنها از حقوق برابر و بی تبعیض برخوردارند و همزیستی مسالمت آمیز قانوناً و عملاً تضمین میشود.
ک- مردمان خاورمیانه به زبانها و گویش های گوناگونی صجبت میکنند . کلیه ی زبان ها و گویش ها در این طرح و مناسبات جایگزین ، آزاد اند و همه گی رسمی تلقی می شوند .
ق- سین ِ سرآغاز تاسیس این اتحادیه ، سرنگونی همه ی رژیمهای موجود و مانع منطقه و خلع ید از بورژوازی ست
ی- سنگ بنای این اتحادیه میتواند از هر و در هر جایی بنا شود که مردم آنجا به پیشاهنگی و رهبری کارگران و زحمتکشان ، بورژوازی را خلع و سکان هدایت کشتی جامعه ی خویش را بدست گیرند .
همچنین از دیگر نکات درست بحث ، تاًکید ما در رد ناسیونالیسم کردی ست که در متن بیانیه ی « ایران و جهان ؛ چشم اندازها و مواضع ِ ما » بدان پرداخته ایم :
« ناسیونالیسمکُردیهمامروزهبرطبلجنگمیکوبدوقتیکهدراینگیروداروهنگامه،منافغبورژواییاشرادربُرشوبرداشتنتکههاییازاینمنطقهیمجروحجستجومیکند . مابرآنیمکهاکنونواینجادمزدنازاصل « حقتعیینسرنوشت » ،یعنیواپسگراییمطلقوبرافروختنآتشجنگبیپایانیکهپیشوبیشازهرکسیخودمردمکردرادرزبانههاییشخواهدبلعیدوبهخاکسترخواهدنشاند ! بیشازیکصدسالاستکهخاورمیانهوبویژهایرانمادرگیرمبارزاتمدنیوجنبشهایاجتماعیوانقلابسیاسیست . اکنونکهبهمرحلهایپانهادهایمکهدرانقلاباجتماعی ِآتیبهنتائجایثاریکصدسالگذشتهمانامیدوارشویم؛تبدیلایننبردتاریخی – طبقاتی ِ مابهجنگهاومنازعاتقومی؛عینواپسگراییوحتیجنایتعلیهبشریتاست !»(4)
بویژه امروزه و در پرتو فتنه ی رفراندم کردستان عراق می بینیم که چگونه می رفت تا این «رفراندم» خاورمیانه را در دوران پسا داعش به گرداب خونین جدیدی در افکند و امکان امر انکشاف مبارزات طبقاتی و عروج سوسیالیسم و برابری در این منطقه را با چالشی مرگبار روبرو سازد .
«خاورمیانهیفردادرصورتیرنگآرامشوآسایشرابهخودخواهدگرفتکهباپذیرشوبرسمیتشناختنتنوعاتقومیومذهبیبربریتسرمایهداریراکنارزدهوراهیبهسمتآزادیوبرابریبگشاید . راهیکهمابرانیمکهازسمتوسویسوسیالیسممیگذرد .»5)
اهمیت و ارزش چنین فرازهایی هنگامی دوچندان می نماید که ببینیم چگونه بدون داشتن چشم انداز و آلترناتیو سوسیالیستی فراگیر برای کل منطقه ؛ در مواجهه با حوادث متحدثی همچون رفراندم کرستان عراق و در مقابله با آن ممکن است به ورطه ی نگره های رئال پولیتیکی – همچون حشمت رئیسی – افتاد و با آن مخالفت کرد از آنرو که این کاری « احمقانه » است و سران اقلیم کردستان عراق موازنه قوا و مخالفت دولت های همسایه ایران و ترکیه و سوریه و قدرت های جهانی مانند امریکا و اروپا را نادیده گرفتند (6)؛ و یا همچون مرتظی محیط از سر عرق ملی به فریاد درآمد و آن را محکوم کرد(7)؛ و یا مانند مهران زنگنه رفراندم کردستان را در تحلیل سیاسی ، نادرست ارزیابی کرد و با آن مخالفت نمود اما در جهتگیری سیاسی با اعلام اینکه : « کرکوکومناطقموردمناقشهرانیروهایدولتمرکزیعراقاشغالکردند.»(8)دم خروس این آرزو از زیر ردای چپ نمایش بیرون بزند که «فرودستانوسازمانهایشان» – لابد برای بدست گرفتن همان پرچم ناسیونالیسم کردی اما این بار بنام چپ و سوسیالیسم و کمونیسم –باید پا به میدان بگذارند !
اشاراتی به کاستی های بحث
برغم نکات مثبتی که بر شمردیم ؛ طرح خاورمیانه ی متحد سوسیالیستی کاستی هایی دارد که میبایست بدانها پرداخت . ازجمله اینکه :
-استراتژی ما برای تحقق این طرح چیست ؟
-کدامیک در اولویت نخست اند و در گام اول مطرح اند : انقلاب سیاسی یا انقلاب اجتماعی ؟
– نحوه ی اعمال هژمونی طبقه ی کارگر و خلع ید از بورژوازی
– مسئله ی مجلس موسسان
و…و… و…
درمسیر فراپیش
وظیفه ی همه ی ماست ، مسئولیت همه ی آنانی ست که به تغییر وضع کنونی می اندیشند ، و به ضرورت انقلاب معتقدند ، و آزادی و برابری را میطلبند ؛ که طرحی نو در اندازند و مباحثات آن را پیش ببرند . ما هم تلاش کرده ایم گامی بسیار کوچک و البته در حد و مقیاس توان خویش در این زمینه برداریم .
نه به جنگ های قومی
نه به منازعات مذهبی
نه به مداخلات امپریالیستی
زنده باد خاور میانه ی متحد سوسیالیستی
وزیر فتحی
30 اکتبر 2017
برابر با هشتم آبانماه1396
————————————————————————–
پی نوشت ها
1-
https://www.youtube.com/watch?v=SZJxJ_i3yBw&feature=youtu.be
2-
ایران و جهان ؛ چشم اندازها و مواضع ما
https://farapish.wordpress.com/2016/12/21/39/#more-39
3و4و5 –
همان
6-
https://www.youtube.com/watch?v=E60oJyITchM&feature=share
7-نگاه کنید به برنامه های تلویزیونی مرتظی محیط در دوره مور بحث در باره رفراندم کردستان
8-مهران زنگنه : چرادرکرکوک مقاوت صورت نگرفت