سایت فدائی، ارگان رسمی سازمان اتحاد فدائیان کمونیست
انحرافات تشکیلاتی و وحدت در جنبش‌های انقلابی: درس‌هایی از تجربه بلشویک‌ها
تاریخ جنبش‌های انقلابی سرشار از تلاش برای ساختن احزاب قدرتمند و متحد است. با این‌حال، انشعاب‌ها و اختلافات تشکیلاتی همواره تهدیدی جدی برای موفقیت این جنبش‌ها بوده‌اند. کتاب «دیدگاه‌های انحرافی در مورد وحدت» مجموعه‌ای از مقالات و سخنرانی‌های بوگدان کنونیانتس، انقلابی ارمنی و از چهره‌های مؤثر در جنبش سوسیال‌دموکراسی روسیه، است که با نگاهی عمیق به دلایل واقعی انشعاب‌ها و انحرافات، ضرورت وحدت اصولی در حزب انقلابی را برجسته می‌کند.
کنونیانتس در تحلیل خود از کنگره دوم حزب سوسیال‌دموکرات کارگری روسیه نشان می‌دهد که چگونه درگیری میان جریان اکثریت (بلشویک‌ها) و اقلیت (منشویک‌ها) نه‌فقط بر سر اختلافات نظری، بلکه به‌ویژه در حوزه سازماندهی و مسایل تشکیلاتی شدت گرفت. او نشان می‌دهد که نبود انضباط، سانترالیسم دموکراتیک واقعی و تساهل با ناسیونالیسم (به‌ویژه در قالب بوند) زمینه‌ساز بحران در حزب شد.
نقد کنونیانتس به «بوندیسم» به‌هیچ‌وجه انکار یا نفی حق تعیین سرنوشت ملت‌ها نیست. او و سایر بلشویک‌ها با صراحت از حق ملت‌های تحت ستم برای جدایی و تشکیل دولت مستقل دفاع می‌کردند؛ اما در عین حال تأکید داشتند که در درون یک حزب سوسیالیستی واحد، سازماندهی طبقاتی نباید بر اساس خطوط ملی و قومی تجزیه شود. به عبارت دیگر، او می‌گفت که اگر پرولتاریای اقوام و ملل مختلف در یک کشور (مثل یهودیان، ارامنه، گرجی‌ها و…) در قالب سازمان‌های جداگانه و مستقل از حزب متحد فعالیت کنند، به جای تقویت همبستگی طبقاتی، جدایی ملی در درون طبقه کارگر بازتولید می‌شود و این امر عملاً اتحاد پرولتاریا علیه سرمایه‌داری را تضعیف می‌کند.
کنونیانتس بر این باور بود که وظیفه‌ی حزب انقلابی، دفاع از حقوق برابر و بی‌قید و شرط ملت‌ها، از جمله حق تعیین سرنوشت آن‌هاست؛ اما در عین حال پرولتاریای همه‌ی این ملت‌ها باید در یک حزب واحد، با برنامه و رهبری مشترک، برای سرنگونی سرمایه‌داری مبارزه کنند. از نظر او، ایجاد نهادهای حزبی جداگانه بر اساس ملیت (مثل بوند که خود را تنها نماینده پرولتاریای یهودی می‌دانست) مسیری است که عملاً به جای رفع ستم ملی، اختلافات ملی را در درون طبقه کارگر عمیق‌تر می‌کند و به نفع بورژوازی عمل می‌کند.
از نگاه کنونیانتس، وحدت واقعی تنها از مسیر پایبندی به اصول مبارزه طبقاتی، پذیرش سانترالیسم دموکراتیک و مبارزه با تمایلات اپورتونیستی می‌گذرد. او یادآوری می‌کند که در نبود وحدت تشکیلاتی، حتی درست‌ترین خط سیاسی به‌دلیل ناتوانی در سازماندهی و رهبری، به شکست می‌انجامد.
امروز، این بحث‌ها برای جنبش‌های چپ و انقلابی در ایران و منطقه همچنان تازه و ضروری‌اند. در شرایطی که تلاش‌هایی برای سازماندهی نیروهای پراکنده کارگری و چپ در جریان است، تجربه بحران تشکیلاتی حزب سوسیال‌دموکرات کارگری روسیه و تاکید کنونیانتس بر وحدت اصولی یادآور می‌شود که بدون شفافیت نظری و ساختار تشکیلاتی منسجم، هر پروژه‌ای برای اتحاد نیروها به‌سادگی می‌تواند به بازتولید پراکندگی و شکست بینجامد.
این کتاب، که بر مبنای سخنان و گزارش‌های دقیق کنونیانتس از جلسات حساس کنگره دوم و نقدهای او به رفتار فرصت‌طلبانه جریان منشویکی نوشته شده، ما را به این نتیجه می‌رساند که مساله وحدت، مساله‌ای صرفاً اخلاقی یا احساسی نیست؛ بلکه مساله‌ای سیاسی و تشکیلاتی است که موفقیت یا شکست یک جنبش به آن گره خورده است.
دانلود کتاب «دیدگاه‌های انحرافی در مورد وحدت» مجموعه‌ای از مقالات و سخنرانی‌های بوگدان کنونیانتس
من هم اخیرا همین کتاب را تایپ کردم و جای دیگری منتشر شده است. آیا از آن استفاده کردید یا خودتان کتاب را تایپ نمودید؟